آشنایی با ناموران معاصر گیلان

رسول سعیدی زاده

 محمدعلی (پرویز) فکرآزاد، شاعر، داستان نویس، ترانه سرا و فعال فرهنگی گیلانی، ۲۷ اسفند ۱۳۳۳ در محله ساغری سازان رشت چشم به جهان گشود. وی فارغ‌التحصیل رشته جغرافیا از دانشگاه تهران و بازنشسته وزارت راه و شهرسازی است. او پس از بازنشستگی سراغ علاقه و دلبستگی خود رفته و شروع به فعالیت در حوزه هنر و فرهنگ گیلان کرده است. او از دوران دانشجویی به صورت جدی به زبان گیلکی علاقه‌مند شد و شروع به جمع آوری واژگان گیلکی کرده است. حدود 2500 واژه حاصل این فعالیت و توجه به زبان گیلکی بوده، اما تا کنون اقدام به نشر آن ها را نکرده است.

فکرآزاد در حال حاضر عضو هیئت مدیره خانه فرهنگ گیلان است. عضویت در خانه فرهنگ گیلان، و گروه داستان آن باعث شد تا با ادبیات زبان گیلکی بیشتر اُنس بگیرد، تا جایی که در سال ۱۳۹۴ یک کانال تلگرامی با نام «گیله قصه» تأسیس و در آن داستان‌های را با گویش‌های مختلف زبان گیلکی منتشر کرد و تا سال ۱۴۰۲ بیش از ۸۲۵ قصه از گویش‌های متنوع گیلکی با صدای نویسندگان و کنش‌گران و گویشوران این زبان تولید کرده است که، به عنوان یک بانک اطلاعاتی، توجه زبان‌شناسان داخل و خارج از کشور را به خود جلب کرده و باعث ارتباط بیشتر او با دیگر زبان‌شناسان و زبان‌پژوهان داخل و خارج کشور شده است؛ به گونه‌ای که دو تن از دانشجویان دکترای دانشگاه کارلتون کانادا کنفرانسی را تحت عنوان گیله قصه زیرنظر پروفسور اریک جان انونبی (متولد ۱۹۷۵م) زبان‌شناس کانادایی و دانشیار زبان فرانسه در دانشگاه کارلتون، به زبان انگلیسی ارائه دادند، که توجه اساتید و زبان‌شناسان و دانشجویان را به خود جلب کرده، و روش او در مستندسازی گویش‌های مختلف یک زبان و محتوای صوتی زبان گیلکی در این کانال به عنوان الگویی برای ثبت زبان‌های در معرض خطر مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است.

فکرآزاد فعال در حوزه زبان مادری بوده و کارزاری را برای آموزش زبان گیلکی در مدارس استان گیلان آغاز کرده است، او بر لزوم اهتمام جدی دولت و وزارت آموزش و پرورش بر این امر حیاتی تأکید دارد. وی در زمینه آموزش زبان مادری در مدارس و کودکستان‌ها به کمک همسرش فهیمه دهقانی، کوشا بوده و از سال ۱۳۹۶ تا کنون نسبت به برگزاری کارگاه زبان گیلکی اقدام کرده است. در این کارگاه‌های رایگان، او بااستفاده از قصه، ترانه و بازی، کودکان را با این زبان آشنا می‌کند. مدارس گیلان استقبال مناسبی از این کارگاه‌ها کرده‌اند.

فکرآزاد از هنرمندانی‌ست که در زمینه‌های گوناگون به زبان‌های فارسی و گیلکی مانند شعر، داستان، عکس و فیلم کوتاه و غیره فعالیت دارد. آثارش در نشریاتی چون گیله‌وا، ره آورد گیل، بازار، نقش قلم، کادح، کتاب کادوس، دادگر، فرهیختگان، همشهری، و آوای شمال، عطر شالیزار و دوات، به چاپ رسیده است. او خود نگارش و چاپ کتاب های مانند «مجموعه داستان‌های گیلان»، «مجموعه داستان کوتاه فریبا» و کتاب‌های کودک «نوروز عموی دیر بَاموی یا زود بَاموی»، مجموعه پنج جلدی داستان کودکان گیلان به نام «گیلانه زاکانه قصه‌یان» را در کارنامه خود دارد. وی یک کتابی با نام «گیل قصه» را نیز در دست چاپ دارد.

از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به پنج دوره عضویت وی در هیئت مدیره خانه فرهنگ گیلان، و تهیه آلبوم موسیقی به زبان گیلکی به نام «مهمانی قهوه» با ترانه‌ها و صدای خودش و چند تک تراک ترانه و نماهنگ (کلیپ ویدیو) اشاره نمود. 

qubbat@yahoo.com