نجمه سیددخت
بَهار نخستین فصل در گاهشماری خورشیدی و سومین ماه در گاهشماری میلادی است. در نیمکرهٔ شمالی زمین، این فصل منطبق با سه ماه فروردین، اردیبهشت و خرداد بر پایه تقویم گاهشماری خورشیدی است. بهار واژهای فارسی است که در فارسی میانه و فارسی نوین به همین شکل بوده است. در فرهنگ عمومی برخی از کشورها، مثل ایران و افغانستان، به این فصل بسیار اهمیت میدهند، به طوری که حتی سال نو آنها در این فصل و با رسیدن خورشید به نقطهٔ اعتدال بهاری شروع میشود. آنها شروع این سال را با مراسمی به نام نوروز جشن میگیرند که سیزده روز طول میکشد. بهار با نوروز آغاز میشود. نوروز نخستین روز سال خورشیدی، نخستین روز فصل بهار، نخستین روز ماه فروردین و نخستین روز برج حمل است که در آن شب و روز با هم برابرند.
به تعبیر بهتر، بهار فصل بازآفرینی یا آفرینش دوباره است. در میان فصل های متعدد سال، بهار فرخنده تر از دیگر ایام است. سنت هایی که در نکوداشت آغاز بهار وجود دارد در دیگر فصل ها یافت نمی شود و همانگونه که آغاز هفته (شنبه) را نمود و تجلی تمام هفته می دانند، آغاز بهار را تعیین کننده خوشی یا تلخی تمام سال می دانند؛ حتی این اندیشه نیز به شکل مثلی "سالی که نکوست از بهارش پیداست" در آمده است.
بهار با همه ویژگی هایش، دلربا، شگفت آور، نشاط آفرین و گیراست و حریفی است که دل می برد. بهار آب زلالی است که کام تشنگان را سیراب می کند. بهار یعنی امیدواری به شکفتن مجدد، یعنی رستاخیز طبیعت، یعنی زندگی پس از مرگ و اشتیاق وصف ناپذیر زندگی.
به عبارت دیگر طبیعت پس از دوره افسردگی خزان، در طراوت بهار به وجد می آید و پذیرای دگرگونی می شود؛ دگرگونی های شگرفی که در طبیعت، موجودات زنده، پرندگان و انسان حاصل می شود. درختان و گیاهان در گذر از رکود و رخوت زمستان، به شور و جذبه بهار، جوانه می زنند. بهار آکنده از شادابی و طراوت است، بهار منشا تحول و دگرگونی است. بهار فصل تنوع است، تنوع رنگ ها و جلوه های طبیعت.
بهار حیات است و حیات آفرین، آنگونه که نسیم بهاری بر روح ها و جان ها می وزد، حیاتی دوباره در کالبدها می دمد و به عبارتی، بهارعلاوه بر سرزندگی، زندگی ساز است. بهار فصل تازگی و سرسبزی است، فصلی که به زیباترین شکل ممکن، طبیعت را با گل و شکوفه می آراید تا جماعتی از این زیبایی انگشت به دهان بمانند.
در واقع بهار، فصل شکفتن لاله های واژگون است در دشت هایی که آدمی را محسور میکند و به طبیعت می کشاند. بهار یعنی پیچیدن عطر شکوفه های بهار نارنج در باغ های شیراز و گل دادن بوته های گل محمدی در قمصر کاشان.
بهار، پیام آورعشق و رویش است. بهار جشن طبیعت است، طبیعت زیبایی که آدمی را مسحور میکند؛ به طوری که از سخن گفتن بازمانده و حرف هایش ناگفته در ژرفای جانش باقی می ماند. بهار دمیدن روح حیات در کالبد طبیعت و فروردین فصل جریان خون در شاهرگ هستی است.
به طور کلی می توان گفت بهار عروس فصل هاست، فصلی که با تمام وجودش سعی میکند زیبایی های خلقت خداوند را به نمایش بگذارد. بهار فصل شکفتن است، فصل آغاز، فصل نو شدن، بهار جشن طبیعت است و گل ها لباس های رنگارنگ خود را به تن می کنند تا زیبایی خود را به رخ یکدیگر بکشند.