گیلان امروز- شکایت و شکایت‌کِشی احتمالا برای خیلی از ما اصلا موضوع جذابی نیست که بخواهیم درباره‌اش بدانیم. اما وقتی پای یک کشف باستانی شگفت‌انگیز دربارۀ کهن‌ترین شکایت مکتوب جهان در بین باشد حتما اوضاع فرق می‌کند!

در سال ۱۹۲۲ در ویرانه‌های شهر باستانی «اور» در عراق، یک لوح گلی با ارتفاع حدودا ۱۲ و عرض ۵ سانتیمتر کشف شد که نوشته‌هایی به خط میخی اکدی روی آن حک شده بود. بعد از ترجمۀ متن معلوم شد که این لوح در واقع کهن‌ترین شکایت مکتوبی است که تا کنون یافت شده است. قدمت این لوح گلی به حدود ۳۸۰۰ سال قبل می‌رسد و نوشتۀ روی آن شکایت‌نامه‌ای است که شخصی به اسم «نانی» به تاجری به اسم «ای‌ناسیر» (Ea-nasir) نوشته است و از رفتار و شیوۀ معاملۀ او گلایه کرده است. این نوشته در بقایای یک خانۀ باستانی پیدا شد که می‌توان حدس زد خانۀ ای‌ناسیر بوده است.

ماجرای شکایت از این قرار بوده که ای‌ناسیر تاجر مس بوده و می‌خواسته مقداری شمش مس را در شهر دیلمون در ساحل خلیج فارس به نانی بفروشد. اما موقع تحویل معلوم می‌شود که مس‌ها به اندازه‌ای که گفته شده مرغوب نیستند. با این‌حال ای‌ناسیر پول مس را از خدمتکار نانی می‌گیرد و ضمنا با او برخورد توهین‌آمیزی هم می‌کند.

بخشی از متن این شکایت‌نامه به صورت زیر است:

به ای‌ناسیر. نانی این پیام را به تو می‌فرستد: وقتی آمدی به من گفتی «شمش‌های مس مرغوب به تو می‌دهم». سپس رفتی، اما به وعده‌ات عمل نکردی. شمش‌هایی نامرغوب را به پیشکار من تحویل دادی و گفتی «اگر این‌ها را می‌خواهی بخواه و اگر نمی‌خواهی گم شو!» فکر می‌کنی من کی هستم که اینطور تحقیرآمیز رفتار می‌کنی؟ تو پول مرا در خاک بیگانه از من گرفته‌ای بدون اینکه مس را به من بدهی. حالا باید بدهیت را به من به طور کامل بپردازی. یادت باشد که من هیچ مس نامرغوبی تحویل نخواهم گرفت. من مس‌ها را در مِلک خودم انتخاب می‌کنم و تحویل می‌گیرم؛ و ضمنا من حق رد کردن مس‌های تو را دارم، زیرا رفتار تو توهین‌آمیز بوده است.