پنجشنبه, 09 فروردین 1403
پنجشنبه, 09 فروردین 1403
Thursday, 28 March 2024
روزنامه گیلان امروز [ شماره ۶۴۷۷ ]

 

بخش فرهنگی - علی باباچاهی با بیان این که مسعود احمدی و عباس صفاری را می توان از نمایندگان شعر ساده امروز ایران دانست، به بیان خاطره هایی پرداخت.

به گزارش ایسنا، مراسم یادبود مسعود احمد توسط انجمن دوستی ایران و کوبا و مرکز نشر شعر در نشست کافه کلمات ۱۵ در کرج برگزار شد.

در این برنامه که با مدیریت و اجرای هادی خوانساری برگزار شد، هرمز علی پور و محمد آشور به سخنرانی و خاطره گویی پرداختند. همچنین شاعران دیگری چون جمال بیگ، سامان اصفهانی، آسیه حیدری، انسیه معماریان، پاکزاد اجرایی، سپیده داداش زاده، محمدرضا حسینی، افسانه رئیسی، مژگان خلج و مهدی شکری شعرخوانی کردند.

در این نشست پیام مکتوب علی باباچاهی که در اختیار ایسنا قرار داده شده است نیز خوانده شد.

علی باباچاهی در این پیام آورده است:

 

«در این سال ها دوستان بسیاری از میان رفتند و هر یک خاطراتی از خود بر جا گذاشتند؛ و با ما افسوس بود و دریغ، خشم و فریاد بود و دادخواهی، با رفتن مسعود اما آنقدر دلتنگ و غمگین شدم که فکرش را هم نمی کردم. با این همه مایلم برای شما پرتره آن عزیز را ترسیم کنم: او چهره بسیار جدی داشت. اگر کسی برای بار نخست او را می دید، شاید دل دل کنان و با ملاحظه زیاد به او نزدیک می شد تا با شاعر حال و احوالی کند. مسعود اما برخلاف ظاهر جدی اش، شوخ و طناز بود و غالبا لبخندی بر لب داشت که قابل تفسیر بود!

دقیق بود و منضبط، ساده بود و فارغ از تظاهر و بسیار دور از اداهای روشنفکرانه! برخلاف برخی از دوستان شاعرم که با تأخیری حداقل نیم ساعته در جلسات هنری پیدایشان می شد، مسعود دقیق و به موقع به جمع و جلسات هنری می پیوست!

انتقادپذیر بود و منتقدی تیزهوش و فرهیخته. اگر کتاب «حرف زیادی» را که مجموعه ای از مصاحبه ای ایشان است، تورقی کنید، می پذیرید که اغراقی در گفتار نکرده ام. در همین کتاب در پاسخ به مصاحبه کننده ای که از ایشان درباره فرم و زبان شعری می پرسد، به صراحت می گوید: «شاید با بعضی از شعرهای باباچاهی به خصوص آخرین آن ها رابطه چندانی  برقرار نکرده باشم یا «پراکنده و پریشان نویسی ها» و عدم صراحت و طنز گاه آغشته به هجو ایشان را نپسندم اما پیشنهادات شان را  داهیانه و عالمانه می دانم.»

مسعود دلی بی کینه داشت، شاعری متغزل و متفکر و کمال گرا بود. «بی سببی» نبود که هر گاه کاسه صبرم از دست زمانه لبریز می شد، با خود می گفتم: «خانه دوست کجاست؟» و بی درنگ به سمت شهر زیبا و آپارتمان دلنشین او می شتافتم!

نم نم بارانی اگر می بارید، شتاب من مضاعف می شد؛ و در را که با روی خوش به روی من باز می کرد، بی وقفه خطاب به او می گفتم: «نم نم باران به می خواران خوش است!»

دوستی اگر مرا همراهی می کرد، بر خوشحالی اش افزوده می شد و همین که مجنونیت و آشفتگی های مرا درمی یافت، بر خود می بالیدم!

 از دیگر خاطراتی که از مسعود احمدی دارم، سخن او در «شهر کتاب» کرج بود.

سخنرانی ایشان حول شعرهای من می چرخید، اما مسعود ناگهان پای یدالله رؤیایی را به میان آورد و شعرهای او را مورد تاخت و تاز قرار داد.

در پایان گفتار ایشان جوانی متعرض، با لحنی تند بیانات او را به چالش کشید و به اصطلاح، کافه را به هم ریخت! مسعود اما با خویشتنداری تمام و با لبخندی پرمعنا، به توضیح و تشریح مطالبی که بیان کرده بود پرداخت و سقفِ تحمل انتقادی خود را نشان داد.

و اما من به تبع دیدارهایی که شاعران دهه چهل، بعد از ظهرهای دوشنبه در دفتر مجله «فردوسی» با یکدیگر داشتند، دفتر مجله «آدینه» را بعد از ظهرهای دوشنبه پاتوقی برای دید و بازدید شاعران معاصر اعلام کردم. مفتون امینی، زنده یاد سپانلو و... مسعود احمدی هم در این دوشنبه ها حضور می یافت و در میان نوآمدگان و نوآوران شعر احساس شعف می کرد و دانش خود را از نوآمدگان دریغ نمی ورزید!

هرگاه شعری از ایشان می خواستم، با شور و شعف و بی تکلف در اختیار من قرار می داد و بدین ترتیب من شدم خدمتگزار شعر امروز ایران!

مسعود احمدی افزون بر این که ویراستاری دقیق و صاحب نظر بود، بر مقولات و مسائل سیاسی و اجتماعی تسلط داشت و مدت زمانی به تدریس ادبیات و فلسفه پرداخت.

اگر مطالبی را که در مؤخره مبسوط «برای بنفشه باید صبرکنی» آمده با دقت مطالعه کنیم، به گستره تأملات فلسفی و نیز سیاسی- اجماعی او پی خواهیم برد.

مسعود احمدی به رغم رنج ها و مشقت هایی که از سر گذرانده بود، فرصت ها را از دست نمی داد و به طور خستگی ناپذیر و عاشقانه ای به نوشتن پرداخت؛ دو کتاب برای کودکان و نوجوانان نوشت و دو کتاب دو زبانه برگزیده اشعار (کتاب صوتی) و مجموعه مصاحبه ها و ۱۲ مجموعه شعر از خود به یادگار گذاشت: زنی بر درگاه، روز بارانی، برگ ریزان و گذرگاه، دونده خسته، قرار ملاقات، صبح در ساک، برای بنفشه باید صبرکنی، دویدن در تنهایی، گزیده دو زبانه و «دیگری مرده بود» و «دو زن» گفت وگو با آیدا سرکیسیان(شاملو) و اقبال اخوان (مشیری)

 

گمان می کنم اکنون لحظه مناسبی برای نقد و بررسی شعرهای مسعود احمدی نباشد، چراکه اندوه از دست دادن او حوصله این کار را از من گرفته است اما به کوتاهی شاید بتوان جایگاه شعری ایشان را نشان بدهم: اشتباه اگر نکنم، مسعود احمدی و عباس صفاری را می توانم نمایندگان شعر ساده امروز ایران بدانم؛ با فرض این که تنی چند شعر زبان گرا و شعر تجربی را نمایندگی می کنند و البته شعر امروز ایرانی  تنها منحصر به این دو جریان نیست!

در پایان از هوش و حواس مسعود بگویم که عجب از گزند روزگار در امان بود. به یاد دارم روزی که برای عیادت او به شهر زیبا رفته بودم (و این آخرین دیدار من با او بود) به دوستان دیگری همچون آقایان مشیت علایی، مکوندی، اکبر قناعت زاده و محمد آشور که به دیدن او آمده بودند، خیره شد، و تیزهوشانه از تعلق خاطرش به من و شعرهایم صحبت کرد، به کوتاهی البته! و من هیچ گاه آن نگاه پرمعنا و آن گرایش محبانه به خودم را فراموش نخواهم کرد و خاطرات بسیاری را که با او دارم و لبخندش را که خلاصه مصائب روزگار بود.

او همیشه با من است و یادش

یادش گرامی باد!

شعری از مسعود احمدی از مجموعه «برای بنفشه باشد صبر کنی»:

شاید فکر کنی که در نبود تو چیزی نابود می شود

یا جابه جا

پاییز هست

همانطور

همانجا

باد هم

و درخت

من هم

با همان نگاه

پشت همان پنجره

گفته بودم می آید از ابتدای رفتن تو

آنکس که می داند جز با من تنها می ماند

و می داند که جایش در این خلوت

پهلوی این درد

و این دوستت دارم چقدر خالی است!

گوشی را می گذارم

کسی در می زند!»

مسعود احمدی متولد ۱۳۲۲ در کرمان، شاعر ، روزنامه نگار، منقد و ویراستار  بود که در چند سال آخر عمر خود با تصادف و عمل قلب باز مواجه شد و بعد ازمدتی راهی آسایشگاه شد و در ۲۳ خرداد ماه در آسایشگاه درگذشت. خانواده احمدی ترجیح دادند پیکر او را با سرعت و بدون حضور اهالی ادبیات و رسانه به خاک بسپارند.

 

 

شاعر «آمدم ای شاه پناهم بده» که بود؟

بخش فرهنگی - قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» را بارها از تلویزیون و رادیو و یا هر وسیله پخش کننده موسیقی دیگری شنیده اید، شاید آن را زمزمه کرده و هوای حرم رضا (ع) به سرتان زده باشد، اما ندانید حبیب الله چایچیان متخلص به «حسان» شاعر این قطعه باشد.

به گزارش ایسنا، قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» یا در این قطعه «از بهشت» به آهنگسازی آریا عظیمی نژاد و شعر حبیب الله چایچیان و با آواز محمد علی کریمخانی یکی از اجراهای معروف موسیقی درباره علی بن موسی الرضا (ع) است، این قطعه در سال ۱۳۸۶ساخته شده است. بعد از درگذشت علی کریمخانی این قطعه توسط مخاطبان بازنشر شده و هرکس دلنوشته خود را برای این قطعه و خواننده اش به اشتراک گذشته اما کمتر از شاعر این قطعه، یعنی حبیب الله چایچیان گفته شده است.

حبیب الله چایچیان مشهور به «حسان» شاعر و مرثیه سرای اهل بیت (علیهم السلام) متولد ۱۳۰۲ در شهر تبریز بود. شش ساله بود که همراه خانواده اش به تهران مهاجرت کرد. چایچیان تحصیلات خود را در تهران در مدرسه ایران و آلمان به پایان رساند؛ سپس به استخدام بانک ملی ایران درآمد.

نخستین شعری که سرود در ۱۵ سالگی و در رثای پدرش بود : پدرم رخت از این جهان بربست /کمرم از غم و محنت بشکست/ می کنم لیک شکر یزدان را/ گر پدر نیست، باز مادر هست

او با تشویق مادرش، به سرودن اشعار در مدح و مرثیه ائمه(ع) پرداخت. چایچیان در خصوص انتخاب تخلص «حسان» برای خود می گفت: من برای اشعار آیینی دنبال تخلص می گشتم. وقتی بنا شد تخلص انتخاب کنم، با مادر و مادربزرگم اولین بار به کربلا مشرف شده بودیم. جلو ضریح متوجه شدم که جای استجابت دعاست. در جوار ضریح حضرت خواستم طبع من به مناجات، قرآن، مدح و مرثیه چهارده معصوم علیهم السلام و پند و اندرز اختصاص یابد. تصادفاً بعدها متوجه شدم، دعایم مستجاب شده است. بعد از این، تمام اشعار گذشته ام را از بین بردم؛ زیرا اگر از بین نمی بردم، هر موضوعی به نظرم می رسید، بنا داشتم به آن دیوان ملحق کنم. در مقدمه کتاب «گل های پرپر» هم این موضوع را نوشتم. برای تخلص هم به قرآن مراجعه کردم، سوره الرحمن آمد و از میان تمام کلمات، «حسان» جامع و کوتاه و برای تخلص مناسب بود. حسان به معنای نیکو و زیباست.»

حسان از جمله تاثیرگذارترین شاعران آئینی معاصر بوده است که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تحسین قرار گرفته بود.

محمدعلی مجاهدی، از شاعران آیینی، در مراسم بزرگداشت چایچیان درباره این شاعر گفته بود: «استاد حسان بالغ بر هفتاد و اندی سال در مسیر شعر ولایی قلم زده و آثار ایشان مورد استقبال جامعه ولایی ایران بوده است. او نه تنها در سرودن شعر آیینی توانمند است، بلکه در اجرای آن سروده ها نیز ید طولایی دارد. پیر پارسا استاد چایچیان کارنامه درخشان و افتخارآفرینی را در فعالیت فرهنگی اش دارد و همواره مداح اهل بیت (ع) بوده است.  حسان عمری را در هیأت های مذهبی گذرانده و در این فضاها بالیده است، از این رو شیرازه سخن هایش در دل و زبان مخاطب ها اثر می گذارد. علت اقبال عام و فراگیر از آثار استاد حسان آن است که سخنش پیچیدگی ندارد؛ یک سبک عراقی خالص است. همه چیز در سروده هایش عین بلور شفاف است و شاعر امروز هم باید سهم مخاطب را نسبت به شعر به فراموشی نسپارد.»

«گل های پرپر»، «خزان گلریز»، «باغستان عشق»، «سایه های غم»، «ای اشک ها بریزید» (جلد اول دیوان اشعار)، «خلوتگاه راز» (جلد دوم دیوان اشعار)، «چهل حدیث جالب از علی بن ابی طالب(ع)» و جلد سوم دیوان اشعار از جمله آثار او است. او همچنین کتاب «بَطَلَةُ کربلا»، اثر «دکتر بنتُ الشّاطی» را با نام «زینب (سلام الله علیها) بانوی قهرمان کربلا» به فارسی ترجمه  کرده است.

دو شعر «امشب شهادت نامه عشاق امضا می شود» و «آمدم ای شاه پناهم بده» از معروف ترین سروده های اوست. او شعر «آمدم ای شاه پناهم بده»  را در یکی از زیارت ها و گشت از حرم علی بن موسی الرضا (ع) که با مادرش همراه بوده، سروده است.

متن کامل شعر به شرح زیر است:

آمدم ای شاه پناهم بده

خط امانی ز گناهم بده

ای حرمت ملجأ درماندگان

دور مران از در و راهم بده

ای گل بی خار گلستان عشق

قرب مکانی چو گیاهم بده

 

لایق وصل تو که من نیستم

اذن به یک لحظه نگاهم بده

ای که حریمت مَثل کهرباست

شوق و سبک خیزی کاهم بده

تا که ز عشق تو گدازم چو شمع

گرمی جان سوز به آهم بده

لشکر شیطان به کمین من اند

بی کسم ای شاه پناهم بده

از صف مژگان نگهی کن به من

با نظری یار و سپاهم بده

در شب اول که به قبرم نهند

نور بدان شام سیاهم بده

ای که عطابخش همه عالمی

جمله ی حاجات مرا هم بده

آن چه صلاح است برای «حسان»

از تو اگر هم که نخواهم، بده

چایچیان در آذرماه ۱۳۹۶ بعد از یک دوره بیماری  از دنیا رفت.

 

 

به اشتراک بگذارید:

نظر شما:

security code
طراحی و پیاده سازی توسط: بیدسان