گیلان امروز- مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی گیلان، با بیان اینکه رسانه ها می توانند نقش بزرگی در ترغیب مردم به نگهداری از میراث مکتوب داشته باشند، عنوان کرد: رسانه ها با معرفی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، نگهداری از این آثار را به عنوان یک وظیفه ملی - فرهنگی به مردم یادآور شوند.

ژاله حساس خواه در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه پیشینه روز اسناد ملی و میراث مکتوب به دهه چهل خورشیدی باز می گردد، اظهار کرد: مجلس شورای ملی وقت در روز هفدهم اردیبهشت سال ۱۳۴۹ تاسیس سازمانی مستقل برای حفظ اسناد ملی ایران و پاسداری از فرهنگ و هویت تاریخی کشور را تصویب و برای اجرا به دولت ابلاغ کرد و سپس در سال ۱۳۹۰ روز نوزدهم اردیبهشت که همزمان با روز بزرگداشت شیخ کلینی است، به عنوان «روز اسناد ملی و میراث مکتوب» تصویب و در تقویم‌ها درج شد.

وی هدف از نامگذاری این روز را جلب توجه و اهتمام مردم به اهمیت و محتوای اسناد در تحول فرهنگی آنان دانست و افزود: به باور صاحبنظران، احساس تعلق مطلوب نسبت به اسناد هویتی و تاریخی و ارجاع  به متون به ویژه اسناد، پایانی بر بسیاری از مشکلات فرهنگی در جوامع امروز است. در واقع بی‌اعتنایی به گذشته تاریخی و کم توجهی به حفاظت و نگهداری اسناد و مدارک تاریخی هزینه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جبران ناپذیری را بر جوامع تحمیل می کند.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی گیلان، با اشاره به نیاز اجتناب ناپذیر مورخان تاریخ معاصر به مراجعه به اسناد و مدارک آرشیو ملی در عصر اطلاعات، تصریح کرد: در بروکراسی نوین دنیای امروز، حجم نامتناهی از اسناد و مدارک، نظام تولید دانایی و نیز روند پردازش داده‌های تاریخی در جوامع معاصر را دستخوش تغییرات بزرگی کرده، به گونه ای که دیگر هیچ مورخی نمی‌تواند بدون تکیه بر اسناد و مدارک آرشیو ملی، تاریخ معاصر جامعه خود را به نگارش درآورد.

حساس خواه، با بیان اینکه روز اسناد ملی و میراث مکتوب بر ضرورت و نقش انکارناپذیر سازمان های مرجع در تامین اسناد و مدارک مورد نیاز تاکید دارد، گفت: اسناد تنها به دلیل گردآوری شناسایی و ساماندهی نمی شوند، بلکه اطلاعات اسناد ذی قیمت موجود در آرشیو ملی باید مورد بهره برداری جامعه قرار بگیرند.

وی روز اسناد ملی و میراث مکتوب را یادآور وجود چنین آرشیوی دانست و عنوان کرد: مردم باید بدانند که در کشورشان مکانی وجود دارد که دارای اسناد و اطلاعات متنوعی است و نیازهای تحقیقاتی و حتی عمومی جامعه را تامین می کند لذا هرچه سرعت انتقال این اطلاعات به جامعه بیشتر شود، آگاهی تاریخی مردم نسبت به حوادث، رخدادها، جریان‌ها و سیر وقایع گذشته که سازنده امروز زندگی مردمان است، افزایش پیدا می کند؛ البته این مهم تنها با ترویج فرهنگ پاسداری از اسناد در میان مردم محقق خواهد شد.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی گیلان، با تاکید بر لزوم ترویج فرهنگ پاسداری از اسناد ملی در میان مردم، اضافه کرد: در حال حاضر آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مفتخر است که بخش مهمی از جهان یعنی جهانی که روزگاری در حوزه نفوذ ایران قرار داشت را در خود جای داده و از این رو یکی از نهادهایی است که هم در داخل و هم در خارج از کشور، مورد احترام و وفاق و نزد کشورهای منطقه دارای اهمیت است؛ همچنین منبعی معتبر برای رجوع و بررسی بسیاری از دانشجویان، اساتید و محققان می باشد.

ارتقای مرکز اسناد و کتابخانه ملی گیلان به مرکز منطقه ای شمال کشور

حساس خواه، با اشاره به فعالیت ۱۲ مدیریت منطقه ای و استانی سازمان اسناد ملی، خاطرنشان کرد: سازمان در نظر دارد تا با اهتمام مردمان این مناطق تاثیرگذار در تاریخ ایران، به گردآوری اسناد محلی و منطقه ای که سهم و نقش مهمی در فرهنگ ایران و جهان داشتند، به غنای گنجینه اسناد ملی بیفزاید.

وی با بیان اینکه گیلان به تازگی از مرکز استانی به مرکز منطقه ای شمال کشور ارتقا پیدا کرده است، یادآور شد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان مسئولیت برنامه‌ریزی و مدیریت کلان اسناد ملی در استان های شمال کشور از مرحله تولید تا بایگانی، راکدسازی، شناسایی، تعیین تکلیف، انتقال اسناد واجد ارزش، نگهداری و دریافت اسناد اهدایی و امانی و خریداری اسناد باارزش را عهده دار است.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی گیلان، تبادل نظر و انتقال آرا و نظریات و ایجاد زمینه مناسب برای انتشار و معرفی اسناد را از دیگر وظایف این مرکز دانست و تصریح کرد: این وظایف در جهت شناخت فرهنگ و ادب و دستاوردهای علمی جامعه است که جایگاه آن بر کسی پوشیده نیست.

وی فهم سند را نیازمند شناخت دقیق از موضوع مورد نظر دانست و گفت: استفاده از سند نیازمند تخصص و مهارتی است که باید فرا گرفته شود و لذا یکی دیگر از وظایف و ماموریت‌های آرشیو ملی ایران ترویج و اشاعه این دانش در بین علاقمندان است که هر سال به صورت تفصیلی در سازمان دنبال می‌شود.

حساس خواه، با بیان اینکه طی سال های گذشته اسناد فراوانی از بسیاری از دستگاه‌های دولتی و همچنین از مردم گیلان گردآوری شده است، خاطرنشان کرد: این اسناد به طور کامل تنظیم و توصیف شده و به صورت طبقه بندی و قابل استفاده برای پژوهشگران درآمده است، اما هنوز راه طولانی در پیش داریم، زیرا بر این باوریم که حتی یک برگ سند که می تواند حلقه‌های گمشده پژوهش های تاریخی را کامل کند و اطلاعات موثق و دقیقی از یک جامعه ارائه ‌دهد، نباید گم بماند و گرد فراموشی بگیرد.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی گیلان، رسالت عظیم سازمان اسناد و کتابخانه ملی را حفاظت از یادگارهای فرهنگی این سرزمین پرافتخار دانست و اضافه کرد: باید اسناد ملی را حفظ کنیم تا ملت دچار فراموشی و غفلت تاریخی نشود و همیشه بیدار و هشیار بماند.

وی از مالکین نسخ خطی و میراث مکتوب خواست برای نگهداری بهتر و بیشتر از آثار خود آنها را به کتابخانه‌های معتبر اهدا کنند و متذکر شد: در مواردی که اصرار به نگهداری وجود دارد، در اسرع وقت آن سند را به مراکزی مانند کتابخانه ملی ببرید تا مرکز مربوط پس از ترمیم اثر، نسخه‌ دیجیتال از آن برداشته و با ارایه راهکار مناسب برای نگهداری، محتویات آن را برای آینده حفظ کند.

حساس خواه، با بیان اینکه دریافت سند به سه طریق انتقال اسناد از دستگاه‌های دولتی و وابسته به دولت، خرید اسناد در اختیار خانواده‌ها و اشخاص و اهدای سند صورت می گیرد، اظهار کرد: در کشور کهنسال ایران بسیاری از اسناد و مدارک مانند عکس ها، مهرها، سند و نظایر آن از گذشته وجود دارد که به انحای مختلف نگهداری می‌شود.

وی با بیان اینکه رسانه ها می توانند نقش بزرگی در ترغیب مردم به نگهداری از میراث مکتوب داشته باشند، عنوان کرد: رسانه ها با معرفی سازمان اسناد و کتابخانه ملی و موزه ها به عنوان مراکز تخصصی حفاظت از نسخ مکتوب، نگهداری از این آثار را به عنوان یک وظیفه ملی - فرهنگی به مردم یادآور شوند. همچنین همه متولیان علمی، فرهنگی و سیاسی کشور و استان و شهرستان می توانند اسناد در اختیار خود را به آرشیو ملی جمهوری اسلامی ایران بسپارند تا ضمن کمک به این آرشیو، امکان دسترسی به آنها را برای همه پژوهشگران و علاقمندان فراهم آورند.