مهری شیرمحمدی

روستای «حلیمه جان» واقع در شهرستان رودبار، از وقتی بر سر زبان ها افتاد که آب رودخانه را به نحوی هدایت کردند که سل روستا به شکل زیبایی شکل گرفت. دریاچه و یا به زبان گیلکی «سَل» روستای حلیمه جان، در میان درختان جنگلی، منظره دلفریبی ایجاد کرده است و از زمانیکه این دریاچه زیستگاه پرندگان و آبزیان گردید، مقصد گردشگران هم شد. اما از آنجا که فرهنگ اکوتوریسم به خوبی برای گردشگران تبیین نشده است، با هر بار آمد و شد مسافران به ویژه در زمان های پیک مسافر، شاهد تخریب طبیعت اطراف دریاچه از یک سو و انباشت زباله ها و پسماندهای خوراکی در حریم دریاچه هستیم.

دریاچه ای که بخاطر زیبایی محصورکننده اش، «دریاچه عروس» لقب گرفته و از همین رو برخی از اهالی رودبار، عکس های یادگاری جشن ازدواج خود را در حریم این دریاچه می گیرند.

روستای «حلیمه جان» در بخش رحمت آباد، شهرستان رودبار قرار دارد. تابلوی ورودی روستای حلیمه جان پیش از رسیدن به تونل رودبار در مسیر قزوین به رشت نصب شده است. بنابر آنچه بر تابلوی معرفی روستا نوشته شده، قدمت روستای حلیمه جان به هزاره دوم قبل از میلاد می رسد. ورودی روستا شالیزارهایی است که در زیر آفتاب تند این روزها قد می کشند، اما دریاچه نه در جلگه که در ارتفاع کوهپایه قرار گرفته است. جاده پیچ درپیچ حلیمه جان را که به سمت کوه بالا بروید، در نهایت به دشت همواری می رسید که پوشیده از درختان جنگلی است. دریاچه در میانه درختان قرار گرفته و تصویر این درختان تنومند بر آب افتاده است. اهالی روستا با راه اندازی قایق های پدالی و پارویی، فرصتی برای کسب درآمد از مسافران یافته اند. با پایین رفتن خورشید از مدار خود، آخرین شعله های خورشید بر امواج دریاچه می افتد و گویی بر سطح آب اکلیل پاشیده اند.

یکی از اهالی روستا در وجه تسمیه این دریاچه می گوید: آب دریاچه در زمان های مختلف روز، تغییر رنگ می دهد و بسته به جهت نور خورشید، به یک رنگ در می آید و هر بار زیبایی خاصی دارد. به همین دلیل به آن دریاچه عروس می گویند.

معماری بافت خانه های روستا تقریبا دست نخورده باقی مانده است و برخی از خانه هایی که هنوز هویت معماری روستایی را حفظ کرده اند، تبدیل به «مسافرکاشانه» شده و پذیرای گردشگرانی است که روستای حلیمه جان را مقصد گردشگری خود انتخاب کرده اند. در حال حاضر ۲۵ خانه مسافر در روستا فعال است. در اطراف دریاچه نیز چندآلاچیق و کافه راه اندازی شده تا به مسافران خدمات دهند.

« محمد حاجی پور» صاحب «کافه دریاچه عروس»، می گوید: اطراف این دریاچه همیشه مقصد مسافران بوده و هست. چه مسافرانی که از استان های دیگر می آیند و چه آنهایی که از رشت و سایر نقاط گیلان می آیند. حلیمه جان چون در کوهپایه قرار گرفته، هوای خنک و مطلوبی دارد.

گلایه حاجی پور اما، عدم رعایت نظافت از سوی مسافران و گردشگران است و می گوید: در حریم دریاچه چند سطل زباله تعبیه شده و از سوی دهیاری یک نفر مسئول نظافت و پاکسازی حریم دریاچه شده است، ولی پاسخگوی اینهمه بی مبالاتی نیست. نه تنها حریم دریاچه بلکه داخل دریاچه هم زباله می ریزند. بیشتر اوقات داخل و حاشیه دریاچه، انواع بطری های آب و نوشیدنی، کیسه های پلاستیکی و پسماندهای خوراکی می ریزند و حیوانات هم به سوی این پسماندها هجوم می آورند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان در پاسخ به این سئوال که معاونت گردشگری این اداره چه برنامه ای برای افزایش کیفی خدمات به گردشگران حلیمه جان دارد، می گوید: تاکنون نشست هایی با فرماندار شهرستان رودبار و اعضای شورای تامین این شهرستان برگزار شده تا راهکارهایی برای افزایش کیفیت خدمت رسانی به گردشگران و جلوگیری از انباشت زباله پیرامون دریاچه و پیشگیری از خسارات احتمالی به این طبیعت زیبا داشته باشیم.

« ولی جهانی» می افزاید: طرح ساماندهی مجموعه جنگل و دریاچه عروس روستای حلیمه جان شهرستان رودبار در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان قرار دارد و به زودی فاز اول آن اجرایی می شود.

وی یادآور می شود: در فاز اول این طرح؛ احداث سرویس های بهداشتی، نماز خانه، فضای پارکینگی و اسکان موقت برای مسافران درساماندهی حریم دریاچه پیش بینی شده است.

جهانی ابراز می دارد: طرح ساماندهی دریاچه حلیمه جان به شکل پایلوت در شهرستان رودبار اجرا می شود و در گام های بعدی به منظور توسعه و رونق گردشگری از یک سو و حفاظت از طبیعت گیلان، در سایر شهرستان ها نیز عملیاتی می شود.